Dijitalleşme ve yapay zekâdaki büyük gelişmeler nedeniyle dünyada istihdam piyasası büyük bir değişim içinde. Yapılan araştırmalara göre beş yıl içinde mevcut işlerin yüzde 22’sinden fazlasının değişmesi bekleniyor. Türkiye’de öne çıkacak meslekler ise robotik mühendisleri, yenilenebilir enerji mühendisleri ile otonom ve elektrikli araç uzmanları bulunuyor.

Sabancı Üniversitesi-Türkiye Sanayici ve İş insanları Derneği (TÜSİAD) Rekabet Forumu (REF) kapsamında, Dünya Ekonomik Forumu (WEF) iki yılda bir “İşlerin Geleceği Raporu” hazırlıyor. Rapor, işgücü piyasasındaki küresel değişimleri analiz eden çalışmalar arasında yer alıyor. Rapora göre, yetkinlik açığı sorunu dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de aciliyet arz ediyor. Dönüşümünde belirleyici olacak faktörler teknolojik gelişmeler, yeşil dönüşüm, ekonomik dalgalanmalar, jeoekonomik değişimler ve demografik dönüşümler olarak sıralanan WEF İşlerin Geleceği 2025 Raporu’nda bu sorunla mücadelede, eğitim sisteminin bilim, inovasyon ve beceri odaklı duruma getirilmesi, eğitimin her kademesinde kalitenin ve kapsayıcılığın artırılması gerektiği belirtiliyor.

BÜYÜK VERİ ÖNE ÇIKIYOR

Rapora göre 2030 yılına kadar küresel çapta yaklaşık 170 milyon yeni iş yaratılması ve yaklaşık 92 milyon işin yerini ise yenisinin alması bekleniyor. Küresel olarak en hızlı yükselen meslekler arasında büyük veri uzmanlığı, fintek mühendisliği, yapay zekâ ve makine öğrenmesi uzmanlığı, yazılım ve uygulama geliştiriciliği bulunuyor. WEF raporunda Türkiye için öne çıkan bulgular şu şekilde:

– Dijital erişimin yaygınlaşması, 2025- 2030 dönemi boyunca işgücü piyasasını dönüştürecek temel faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.

– Türkiye’de en fazla talep görecek meslekler arasında robotik mühendisleri, yenilenebilir enerji mühendisleri ile otonom ve elektrikli araç uzmanları bulunuyor.

– İşverenler Türkiye’de işbaşında kullanılan becerilerin yüzde 44’ünün 2030’a kadar değişime uğrayacağını öngörüyor. Küresel ortalama ise yüzde 39.

– Yapay zekâ ve büyük veri, teknolojik okuryazarlık, ağlar ve siber güvenlik en hızlı büyüyen beceriler olarak öne çıkarken; çok dilliliğin öneminin küresel ortalamanın üzerinde artması bekleniyor.

ÇALIŞAN DEĞİŞİM YORGUNLUĞU YAŞIYOR

İnsan kaynakları (İK) alanında araştırmalarıyla tanınan Gartner, 2025 yılı istihdam politikalarına ilişkin bir rapor yayımladı. 60 ülkeden 1400 İK liderinin katılımıyla oluşturulan raporda işgücünün değişen ihtiyaçları ve işe alım süreçlerinin yeniden şekillenişi konusunda ipuçları yer aldı. Gartner’ın 2025 raporuna göre işe alımda artık daha stratejik bir yaklaşımın gerekliliği öne çıkıyor. “Stratejik İş Gücü Planlaması” konusunda İK liderlerinin yalnızca yüzde 36’sı, mevcut liderlik geliştirme programlarının gelecekteki ihtiyaçları karşılayabileceğini düşünüyor. Ayrıca, İK liderlerinin yüzde 66’sı işgücü planlamasının sadece sayı odaklı olduğunu belirtirken yüzde 61’i bu planların yalnızca bir yıl için yapıldığını ifade ediyor.

Raporda öne çıkanlar şöyle:

– Çalışanların yüzde 73’ü, değişim yorgunluğu yaşadığını belirtiyor. Yüzde 74 oranında çalışan, yöneticilerinin değişim süreçlerinde yeterince etkili olmadığını ifade ediyor. İK liderlerinin yüzde 55’i, mevcut teknoloji çözümlerinin iş ihtiyaçlarını karşılamadığını bildiriyor.

– Öne çıkan yenilikler arasında, şirketlerin müşterileri ile iletişim kurdukları bir araç olarak kabul edilen chatbot’lar (yüzde 69) ve doküman otomasyonu gibi GenAI çözümlerinin çalışan deneyimini iyileştirmede potansiyel sunduğu görülüyor.

Gartner’ın bu yılki raporu, İK liderlerinin dijitalleşme, çalışan memnuniyeti ve stratejik planlama ekseninde daha derinlemesine çalışmaları gerektiğini gözler önüne seriyor.