Eski Merkez Bankası Baş Ekonomisti Hakan Kara’dan Enflasyon Uyarısı

Eski Merkez Bankası Baş ekonomisti Hakan Kara, enflasyonun mal ve hizmetlerin kalitesinin düşmesine neden olduğunu gittiği bir restorandaki değişimi örnek vererek anlattı. Kara, sosyal medya paylaşımında şunları söyledi:

“Enflasyonist ortamda satın aldığım mal ve hizmetlerin kalitesinin sürekli düşmesine bir türlü alışamıyorum. Konuyu, bu defa daha somut bir örnekle paylaşacağım.

Yaklaşık 6 ayda bir gittiğim mütevazı ve görece makul fiyatlı bir restoran var.

Bundan 7-8 yıl önce, sipariş gelmeden 5 çeşit ufak ikramla birlikte sıcak lavaş getirirlerdi. Her masada zeytinyağı-limon olurdu. Yemekten sonra da ikram olarak antep fıstığı verirlerdi (yanlış duymadınız, mütevazi ama verimli bir restoran bunu yapabiliyordu).

Bir süre sonra fıstığı sadece isteyince getirmeye başladılar. Sonraki aşamada da ikramdan tamamen çıkardılar. Ardından lavaşı küçülttüler ve sadece özel olarak isteyince getirmeye başladılar.

Bir sonraki yıl ikram tabağını üçe, sonra ikiye düşürdüler (lezzetsiz salatamsı küçük bir tabak ve kalitesi düşmüş bir turşu). En son gittiğimde de masalardan yağ ve limonu da kaldırmışlardı.

Literatürde bunlara shrinkflasyon ve skimpflasyon deniyor. Türkçesi, kalitesizleşme.

(Restoranlara hiç erişemeyenler var, halinize şükredin diyebilirsiniz, haklısınız ama yazının konusu bu değil. Her alanda, her gelir düzeyindeki insanlar bir şekilde kalitesizleşmeyi yaşıyorlar.)

Enflasyon sadece alım gücünü azaltmakla kalmıyor, kaliteyi düşürüp insanları vasata mahkûm ediyor, ahlaksızlığı da besliyor. Yüksek enflasyonla yaşayıp kalkınabilen tek bir ülke bile bulamazsınız. Bu nedenle toplum olarak ülkeyi yönetenlerden düşük enflasyonu her fırsatta talep etmeliyiz.

Hatta bana göre fiyat istikrarının sağlanması ve paranın satın alma gücünün korunmasını anayasaya koymalıyız.”